Zastosowanie plastiku jest niezwykle szerokie – od foliowych torebek, przez zabawki, aż po skomplikowane części maszyn. Plastik obecny jest praktycznie wszędzie! Ale jakie są rodzaje plastiku? Przedstawiamy zestawienie różnych typów tego niezwykle wszechstronnego materiału.
Rodzaje plastiku
Plastik jest niezwykle szeroką kategorią materiałów syntetycznych. Różnią się one między sobą wieloma cechami, takimi jak termoplastyczność, sztywność, czy odporność na działanie warunków atmosferycznych. Najpopularniejsze rodzaje plastiku to tworzywa termoplastyczne, termoutwardzalne i biodegradowalne. Każdy z nich ma swoje charakterystyczne cechy i zastosowania, które składają się na ogromną różnorodność tego materiału.
Plastik termoplastyczny
Termoplasty, zwane również tworzywami cieplnokształtnymi, są jedną z najpopularniejszych grup plastików. Charakteryzują się one tym, że po podgrzaniu stają się miękkie i plastyczne, a po ochłodzeniu – ponownie stwardnieją. Proces ten można powtarzać wiele razy, co daje możliwość wielokrotnego przetwarzania tych tworzyw.
Do najbardziej znanych termoplastów należą polietylen (PE), polipropylen (PP), polichlorek winylu (PVC) czy poli(tereftalan etylenu), znane jako PET. Każde z tych tworzyw ma swoje unikalne właściwości, które decydują o ich zastosowaniu. Na przykład, PE stosuje się do produkcji foliowych torebek, PP do tworzenia opakowań, PVC jest używane głównie w budownictwie, a PET służy do produkcji butelek.
Termoplasty mają dużą popularność ze względu na swoją łatwość w przetwarzaniu oraz możliwości recyklingu. Można je bowiem wielokrotnie przetopić i formować, nie tracąc przy tym swoich właściwości.
Plastik termoutwardzalny
Termoutwardzalne tworzywa, inaczej nazywane plastikami utwardzalnymi, różnią się od termoplastów tym, że po raz pierwszy ogrzane i uformowane, nie mogą być ponownie przetopione. Zamiast tego, pod wpływem temperatury, ulegają reakcji chemicznej, która prowadzi do utwardzenia. Po tym procesie, nie można już zmiękczyć plastiku bez jego zniszczenia.
Cechy te sprawiają, że tworzywa termoutwardzalne mają swoje specyficzne zastosowania. Przeważnie są one trwałe, odporne na wysokie temperatury i mogą znieść duże obciążenia mechaniczne. Z tego powodu, często stosuje się je do produkcji osłon silników, części korpusów urządzeń, czy komponentów maszyn.
Przykłady tworzyw termoutwardzalnych to bakelit, poliestery nienasycone, czy epoksydy. Bakelit, jedne z najstarszych tworzyw sztucznych, zasłynął z użycia w produkcji obudowy pierwszych telefonów. Jego odporność na działanie wysokich temperatur oraz izolacyjność elektromagnetyczna, sprawiały że bywał także używany do produkcji części do urządzeń elektronicznych.
Plastik biodegradowalny
Biodegradowalne tworzywa sztuczne to relatywnie nowa gałąź w świecie plastików. Są to materiały, które pod wpływem działania mikroorganizmów, ulegają naturalnemu rozkładowi, nie pozostawiając toksycznych składników. Wyróżniamy biodegradowalne tworzywa sztuczne, które rozkładają się tylko w specjalnych warunkach, jak na przykład w kompostowniku, oraz te, które mogą biodegradować się na świeżym powietrzu lub w wodzie.
Przykłady biodegradowalnych tworzyw sztucznych to poli(kwas mlekowy) (PLA), poli(glikolide) (PGA), albo polikaprolakton (PCL). Każde z nich posiada różne właściwości, które decydują o ich zastosowaniu. Na przykład, PLA, który produkuje się z kukurydzy, stosuje się do produkcji opakowań jednorazowych oraz naczyń. W przypadku PGA, jest często wykorzystywany w medycynie, do produkcji nici chirurgicznych, czy urządzeń medycznych.
Rozwój biodegradowalnych tworzyw sztucznych jest ważny z punktu widzenia ochrony środowiska. Ze względu na ich zdolność do naturalnego rozkładu, mogą one pomóc zmniejszyć problem plastikowych odpadów, który stanowi jedno z największych wyzwań współczesnego świata.
